Yıllar önce gittiğim bir iş görüşmesinde tepe yöneticiye şirketi tanımak amaçlı sorduğum tek soru “vizyonunuz nedir? olmuştu. Tepe yönetici de sorumu çok net tek bir cümle yanıtlamıştı: 10 yıl sonra XXX USD değerinde bir firma olmak

Elbette siz de ikinci sorumu tahmin etmişsinizdir … “şu an değeriniz nedir?”

Tepe yöneticinin bana telaffüz ettiği rakam vizyon değerinin dörtte biri kadardı. Kısacası görüştüğüm firma kendisine zorlayıcı ama başarabileceğine inandığı bir vizyon belirlemiş, bütün çalışanlarının zihninde nereye doğru koşacağını netleştirmişti.

Yukarıdaki örnekten hareketle bir şirketin kendisine vizyon oluştururken nelere dikkat etmesi gerektiğini sıralayalım:

1. Net gelecek öngörüsü: Belirleyeceğiniz vizyon şirketin geleceğine dair net bir ifade olmalıdır.

2. Kendini o noktada görebilmek: Gelecek öngörüsü yaparken kendinizi o noktada hayal edebilmeniz gerekir. Şirket üst yönetimi daha kendisini göremediği bir noktaya ekibini yöneltemez.

3. Cesur: Geleceğe yönelik ileri adımlar atabilmek adına büyük düşünmek, risk almak, korkusuz olmak gerekir.

4. Açıklayıcı: Vizyon açıklayıcı nitelikte bir ana cümleden oluşur. Elbet bu ana cümlenin altına vizyonun alt açıklamaları gelebilir.

5. 5 yıl ve üstü: Vizyon en az beş yıl ve ötesini çalışanlarına işaret edebilmelidir.

Vizyon ve misyon sıklıkla birbirine karıştırılan kavramlardır. Vizyon şirketin gelecekte nereye gitmeyi planladığını gösterirken, misyon bu noktaya nasıl gideceğini ifadelendirir. Misyon vizyonu kavrar.

Üç tip vizyon tanımla yolu vardır :

a. Niceliksel : Vizyonunu ölçümlenebilir nitelikte ifade edersiniz. Örneğin bir vakfın vizyonu “Beş yıl içinde 10.000 kız çocuğuna burs verilmesi” olabilir.

b. Rekabetçi : Vizyonunuzu sektörünüzde geçmek istediğiniz rakiplerinizi önplana alarak, kıyas yaparak oluşturabilirsiniz. Örneğin: “Sektörün en büyük 5 üretici firmasından biri olmak”

c. Mükemmeliyetçi: Vizyonunuzu piyasadaki mevcut konumunuzu da dikkatle inceleyerek vizyonunuza üstün bir nitelik yükleyebilirsiniz. Örneğin “Sektörün en iyisi olmak”. Elbette ben  “en iyi” olmak şeklinde bir vizyon okusam bunun açıklamasını da peşisıra öğrenebilmek isterim. Kime, neye göre, nasıl en iyi?

Vizyon belirlemek üzere beyin fırtınası yaparken çalışmayı bir parça eğlenceli hale dönüştürecek senaryolarda oluşturulabilir. Örneğin beş yıl sonra piyasanın en büyük ekonomi dergisi sizinle şirketiniz hakkında röportaj yapmak istedi. Bu röportajda şirketinizi nasıl, nerede konumlandırarak anlatıyor olmak isterdiniz? Madde madde sıralayın, satış rakamları, pazar payı, üretim hacmi, AR-GE bütçesi, müşteri memnuniyeti, çalışan sayısı ve niteliği, ürün veya hizmet yelpazesi, ihracat rakamları, vs.

Vizyon hakkında güzel bir Japon atasözü ile bu yazımı bitireceğim: Gerçekleştirmek için emek harcanmayan vizyon gündüz gözüyle rüya görmektir. Vizyonsuz emek harcamak ise bir  kabustur.