Özgeçmiş yazmak konusuna geçmişte iki önemli yazım olmakla beraber, konu üstünde sürekli şu dört cümleyi söze başlarken kurarım;
1. Özgeçmiş bir kişinin pazarlama enstrümanıdır. Aynen bir ürün ambalajı gibi, bünyesinde bazı başlıkları barındırması gerekmekle beraber, tümüyle kişisel özel bir üretimdir.
2. Özgeçmişin tasarımının kanun niteliğinde bir standartı yoktur.
3. Birey özgeçmişi ile kendisini ifade eder. Şekil itibariyle ve içerik olarak baştan savma hazırlanmış, yazım hataları dolu, kötü/ciddiyetsiz bir fotoğraf ile yapılan bir tanıtım kimsenin hoşuna gitmez.
4. Özgeçmişin uzunluğu ve içeriği tecrübe durumu ve amaç ile birlikte değişkenlik gösterir. Özgeçmişin içeriğinin detaylanması, uzamalası ile kısaca “CV” dediğimiz Cirriculum Vitae formatına geçilir.
Aşağıda başlangıç/yeni mezun/az tecrübeli seviyesindeki bir adayın, benim beğeneceğim nitelikteki örnek özgeçmişi yer almaktadır. Bu özgeçmişin içeriği tecrübe arttıkça değişecektir. Bir sonraki özgeçmiş şablonu tecrübeli bir adayı özgeçmiş içeriğine ait olacak. Bekleyiniz. 🙂
Özellikle popüler olan şirketlerin insan kaynakları bölümleri bir anda birden çok iş ilanı çıktığı için hergün yığınla özgeçmişi taramak durumunda kalır. Bu tarama hızlıdır. Adayların niteliği artıp ve ünvanı yükseldikçe aranılan pozisyon için gelen başvuru sayısı azalır, özgeçmişleri inceleme süresi artar.
Özgeçmiş okumak oldukça zahmetli ama çok ciddi bir iştir. Ben özgeçmiş taramayı çok ciddiye aldığım için örneğin iş arama sitelerindeki filtreleri hiç kullanmam. Hiçbir aday teknolojinin kurbanı olsun istemem çünkü bazen adaylar bilgilerini sitelerin şablonlarında yanlış yerlere yazabiliyor ve bu nedenle pozisyon için uygun olmalarına rağmen fitreden geçemeyip elenebiliyorlar.
Bugüne kadar binlerce özgeçmiş taramış bir insan kaynakları profesyoneli olarak iş arayanların özgeçmiş yazarken yaptıkları hataları sıralamak istedim ve ortaya on ana başlık çıktı:
1. İş arama siteleri üzerinden yapılan başvurularda kullanılan şablonlar. Son dönemde işbaşvuruları ağırlıklı olarak internet siteleri üzerinden yapılıyor. Adaylar ilanlara başvurabilmek için öncelikli zorunluluk olarak özgeçmiş bilgilerini sitelerin sunduğu hazır şablona yerleştiriyorlar. Bu süreçle ilgili yapılan iki önemli hata var. Birincisi bu şablonların son derece özensiz doldurulması. İkincisi ise bu şablonlardan çıkan özgeçmiş formatının kopyasının alınıp orijinal özgeçmiş niteliğinde kullanılması. Birinci hata adayın direkt olarak elenmesine neden oluyor. Ancak ikinci hata bence daha vahim. Örneğin bir şirketin insan kaynakları e-posta kutusuna “x” iş arama sitesinin özgeçmiş şablonu ile -pat- diye bir özgeçmiş düşüyor. Bu şablonlar çoğunlukla “patlamış” şekilde açılıyorlar ve bu çarpık çurpuk mesajı gören işe yerleştirme uzmanı çoğunlukla karşısındaki “uyanık” tembellik ürününe göz bile atmadan kapatıyor. Kendisi için özgeçmiş yazmak emeğini bile sarfetmeyen bir adayın sizce şirkete faydası olur mu?
2. Özgeçmişlerin çok genel ve “boş” olması. Özellikle yeni mezun, iş tecrübesi az olan adaylar özgeçmişlerini zenginleştirmek konusunda büyük sıkıntı yaşamaktalar. Ortak geliştirilen söylem ise “Hiç tecrübem yok ki, ne yazayım?”. Ben bu soruyu duymaktan hiç hoşlanmam. Üniversite yıllarını iyi değerlendirme bilincindeki gençler bu süre zarfında çeşitli işlerde çalışmakta, iş tecrübesi kıvamında stajlar yaşayabilmekte, üniversitelerin sosyal aktivite, külüplerine katılmakta, birçoğu da çeşitli burslar bularak yurtdışına bile çıkabilmektedir. Kısacası insan istedikten sonra kendisine sınırsız derecede nitelik katabilir, kariyerinin başında olsa bile son derece zengin, etkileyici, farklı bir özgeçmiş hazırlayabilir. Şimdi size soruyorum, bir işe yerleştime uzmanı, en üstte yazan isimleri kaldırırsanız birbiri ile neredeyse aynı yüzlerce özgeçmiş sahibini neden görüşmeye çağırsın ki?
3. Dikkat çekici bir açılış. Bir özgeçmişin en önemli yeri açılışıdır. Kimisi açılışta “kariyer hedefi”, kimisi ise halihazırdaki değerini belirleyen ünvanı ve genel nitelik ve yetkinliklerini yazar. Ama her ne şekilde olursa olsun bu başlangıç kişinin bir işe yerleştirme uzmanının dikkatini çekebileceği en büyük fırsat satırlarıdır. Lütfen mümkün olduğunca kullandığınız kelimelere dikkat ederek özgeçmiş açılışınızı yapın. Henüz böyle bir açılış yapmıyorsanız da, derhal bilgisayarınızın başına oturun !
4. Sonuç odaklı özgeçmiş hazırlamamak. Birçok aday özgeçmişinin iş tecrübeleri bölümünde görev tanımını yazar. Oysa ki işe yerleştirme uzmanının aradığı aslen görev tanımı değildir. İşe yerleştirme uzmanı o görev tanımı ile neler başardığınızı, neleri geliştirdiğinizi, hangi projelere imza attığınızı görmek ister. İş tecrübelerinizi aktarırken sorumluluklarınız ile birlikte “eserlerinizi” de yazmayı sakın ihmal etmeyin.
5. “Ben” merkezli özgeçmiş. Genelde özgeçmişlerde yazılan bütün kariyer hedefi cümleleri şöyledir “Kendimi geliştirebileceğim bir iş ve kurum istiyorum”. İşe yerleştirme uzmanları bu cümleden hoşlanmaz. Siz şirketten birşeyler istiyorsunuz ama siz şirkete ne vereceksiniz? Kariyer hedefiniz “ben” merkezli olmasın. Başvurduğunuz şirketi nereye taşımayı hedeflediğinizi de yazın. Sizin hedefleriniz ile şirketin hedefleri eğer aynı istikamette olursa birlikte yol alabilirsiniz. Unutmayın, özgeçmişiniz sizin kendinizi pazarladığınız biricik enstrümanınız. Siz hiç bir çamaşır makinası markasının “beni daha ileri teknoloji seviyesine taşıyabilmek için satın alın” diye reklam yaptını gördünüz mü? Çamaşır makinesi markası müşterisine vaadlerde bulunur.
6. Anahtar kelimeler nerede? Kariyer hedefiniz yolunda niteliklerinizi ön plana çıkartacak bir özgeçmiş hazırlamak durumundasınız. Bu nedenle de kendinizde güçlü bulduğunuz noktalarınızı, uzmanlık alanlarınızı daha ön plana çıkartabilmelisiniz. Herşeyden parça parça yazmaktansa, en kuvvetli olduğunuzu düşündüğünüz üç konuyu anahtar kelimelerinizle aktarabilirsiniz. Bu anahtar kelime veya kelime guruplarını koyu veya eğik yazarak da vurgulayabilirsiniz. Anahtar kelimeleriniz sayesinde işe yerleştirme uzmanı özgeçmişinize bir bakışta gerekli taramayı sizin olmasını istediğiniz yönde kolayca yapabilecektir.
7. Detaylara önem vermemek. Özgeçmişte kullanılan yazı fontlarındaki farklılıklar, satır kaymaları, hizamala bozuklulukları işe yerleştirme uzmanına üzerinde iyi çalışılmamış bir özgeçmiş imajı verir. Hele bir de buna sıklıkla yapılan harf hataları eklenirse … durum kötüdür.
8. Kötü şablon. Yüzlerce özgeçmiş taramak zorunda olan işe yerleştirmecinin gözlerini tırmalayamayacak, sade, ilk bakışta aradığını bulmasını sağlayacak bir şekilsellik kurgulamak çok da zor olmasa gerek. Ayrıca özgeçmiş içerik sırasına mümkün olduğunca uymakta da fayda var.
9. Kötü fotoğraf. Özgeçmişinize ekleyeceğiniz fotoğraf çok önemlidir. Yarı çıplak, şuh bir bakışla, profilden verilmiş bir poz hiçbir işe yerleştirme uzmanına cazip gelmez. Mümkün olduğunca özgeçmişinize koyacağınız fotoğraf vesikalık formatında, arka fonu düz, açık renkli ve resmi kıyafetli olsun. Hafifçe gülümseyerek pozitif enerji vermenin de bir sakıncası yoktur.
10. Sayfa sayısı: Bir, iki veya üç ama özgeçmişiniz mümkün olduğunca dördüncü sayfaya geçmesin. Yüzlerce özgeçmiş arasında zaten fazlasıyla bunalmış bir işe yerleştirme uzmanı sizin belki çok emek vererek yazdığınız sayfalarca özgeçmişi okuyacak enerjiyi kendisinde bulamayabilir.
Bana iş arayan adaylardan gelen en büyük insan kaynakları destek talebi özgeçmiş yazımı üzerine oluyor. Bu sadece bizim ülkemize özgü bir ihtiyaç da değil üstelik. Bütün dünyadaki iş arayanların en zorlandıkları, emin olamadıkları konulardan biridir özgeçmişlerinin yeterli, iyi hazırlanmış olup olmadığı.
Eee, batılı hissetmiş bu boş pazarı ve hemen dolduracak web sitesi projesini geliştirmiş;
En kısa şekilde anlatmak gerekirse ResuWe kullanıcılarının siteye yükledikleri ingilizce özgeçmişlerini şekilsel olarak yenileyerek, kabul gören özgeçmiş yazma teknikleri çerçevesinde onu optimize etmelerini sağlıyor.
ResuWe’de kullanılan teknoloji kullanıcının siteye yüklediği özgeçmişdeki ana unsurları tanımlıyor ve ardından da hemen hemen hiç yeni bilgi girişi yapmadan özgeçmişi basit ve hızlı şekilde yeniden yapılandırıyor.
ResuWe’nin kurucu ortaklarından Jeff Schwartzman “Biz bu siteyi bir işe alımcının özgeçmişe bakış perspektifi ile sektörde geçen yirmi beş yıllık tecrübemizi birleştirerek yaptık” diyor ve ekliyor “Biz işsizlikle insanlara kendilerini en doğru nasıl konumlandıracaklarını göstererek mücadele ediyoruz. Biz işverenin ve işe alımcıların ne düşündüğünü biliyoruz”
Schwartzman ve diğer kurucu ortak Dan Boersma uzun sürelerini özgeçmişlerde neyin işe yarayıp, neyin yaramadığını anlamak için harcamışlar. Çıkardıkları sonuçları da ResuWe’de uygulamaya çevirip iş arayanlara özgeçmişlerini firmaların ve işe alımcıların tercih ettikleri standartlar çerçevesinde yeniden şekillendirmelermenin yolunu göstemişler.
ResuWe’nin bir başka marifeti ise kullanıcılarına kişisel markalarını sosyal medya ve blogları ile nasıl entegre edebileceklerini göstermesi. Site ayrıca kullanıcılarına gizlilik ayarlarını kullanarak özgeçmişlerini kısaltma imkanı da veriyor.
Sitenin gelecekte devreye sokmayı planladığı hizmetler de ilgi çekici. Bunlar arasında kullanıcılarına site üzerinden iş aramak, özgeçmişlerine önyazı yazmak üzerine ipuçları sunmak ve gerekli yüklemeden sonra mülakata giderken yolda dinleyebilecekleri postcastlar yapmak bulunuyor.
Tabii ki site A.B.D. insan kaynakları standartlarına göre hizmet veriyor. Ama böyle bir tecrübeyi yaşamak hiç de fena olmaz. Kimbilir beklenmedik şekilde işe bile yarayabilir. Bizde özgeçmiş standarlarının ne olduğu pek de net değil çünkü.
Sitedeki örnek kullanıcı profilinde (example profile) Bill Clinton kullanılmış. Kayıt işlemine önce CV’nizi yükleyerek başlıyorsunuz, sonra isim soyad girişinizi yapıyorsunuz. Ardından hemen karşınıza özgeçmiş bilgileriniz gelmeye başlıyor. Tavsiyem iki sayfayı aşan özgeçmişlerinizi yüklemeden önce kısaltın çünkü site zaten özgeçimişi bir, en fazla iki sayfaya düşürüyor. Bilgi kontrolünüz bittiğinde özgeçmiş formatınızı ve yazı fontunuzu seçiyorsunuz.
Belki yakında ülkemizde de bizim ‘saptanabilen’ standartlarımız üzerinden böyle hizmetler veren bir site açılır. Hatta böyle bir site bizim özgeçmiş yazımımızı bile standardize edebilir. Fena da olmaz doğrusu, değil mi? 😉
Özgeçmiş yazmak konusuna geçmişte iki önemli yazım olmakla beraber, konu üstünde sürekli şu dört cümleyi söze başlarken kurarım;
Özellikle popüler olan şirketlerin insan kaynakları bölümleri bir anda birden çok iş ilanı çıktığı için hergün yığınla özgeçmişi taramak durumunda kalır. Bu tarama hızlıdır. Adayların niteliği artıp ve ünvanı yükseldikçe aranılan pozisyon için gelen başvuru sayısı azalır, özgeçmişleri inceleme süresi artar.